یادداشت‌ها

جان رالز و یورگن هابرماس هر دو نظریه پرداز اجتماعی هستند و نظریه‌هایی را برای بهبود (به تصور خود) وضعیت جامعه مطرح می‌کنند.  اما به زعم من این نظریه‌ها یک نقص بزرگ و اساسی دارند. جان رالز (John Rawls): رالز در نظریه‌ی عدالت خود مشخصات یک جامعه عادلانه را بیان …

مقدمه: ضرورت پرداختن به مقوله‌ی مسلمانی ساختار اشاره به مقوله‌ی مسلمانی منابع معنی مسلمانی حقیقت مسلمانی ما یا آنها؟ آیا مسلمانی جایگزینی دارد؟ روش مسلمانی برنامه‌ی کلی مسلمانی در این نوشتار سعی کرده‌ام از سبک دکتر علی شریعتی پیروی کنم، یعنی مطالب را تا حد امکان به زبان ساده بنویسم؛ …

نگاهی به تاریخ پرفراز و نشیب برنامه‌ریزی توسعه در کشور ما که دارای قدمتی بسیار است، و فراتر از آن، مرور مباحثات فراوانی که در این زمینه شکل گرفته، ضرورت چرخشی روش‌شناختی مبتنی بر نگاهی بینارشته‌ای در مواجهه با پدیده توسعه‌نایافتگی و عبور از سطوح تحلیل خرد و تحلیل کلان و کوچیدن به سطح تحلیل توسعه‌ای به‌طور فزاینده‌ای صاحبنظران را دلمشغول خود ساخته است.

در دنیای بیرون، کتاب‌های زیادی از گاندی و در باره‌ی او، مخصوصا به زبان انگلیسی وجود دارد. اما در زبانِ فارسی تعدادِ بسیار کمی کتاب از او  یا درباره‌ی او منتشر شده است. از این تعداد کتابِ کم هم، بیشتر به گاندیِ سیاست‌مرد و پدرِ استقلالِ هند توجه شده است. در حالی‌که او وجوهِ فکری-عملیِ دیگری هم داشته که به آن کم‌توجهی شده است و ما کاملا از آن ها بی‌خبر مانده‌ایم.

چه بودیم؟ چگونه آنگونه بودیم؟ چه هستیم؟ چرا اینگونه شده‌ایم؟ و راه‌حل برون‌رفت از وضعیت کنونی چیست؟

این مقاله سه قسمت دارد که هر سه بخش بر محور سه پرسش می‌گردند: یکم، سیر تاریخی و تبارشناسی مسئله‌ی حجاب در ایران معاصر چگونه است؟ دوم، آیا حجاب را می‌توان به‌عنوان یکی از مصادیق هر سه سطح عدم به‌رسمیت‌شناسیِ اکسل هونت به شمار آورد؟ در راستای پاسخ‌گویی به این پرسش، نخست به تعریف به‌رسمیت‌شناسی نزد اکسل هونت پرداخته شده است و سپس با شرح سطوح سه‌گانه‌ی عدم به‌رسمیت‌شناسی، مسئله‌ی حجاب در هر یک از این سطوح بررسی می‌شود. در نهایت پرسش سوم این است که چه بدیلی می‌توان برای مسئله‌ی حجاب متصور شد؟

حال باید قدرتی که بتواند قانون را پشتیبانی کند ایجاد کرد؛ قانونی که مردمی باشد (جمهوری). نکته‌ی مهم در اینجا این است که بنیاداً هیچ قانونی نمی‌تواند اجرای خود را تضمین کند. به‌زبان فلسفی یعنی هیچ سامانه‌ای کفایت حیات را نمی‌کند. بنابراین همیشه به قدرتی مردمی برای تضمین اجرای قانون نیاز است. این قدرت مردمی همان جامعه‌ی مدنی است.

در بررسی وضعیت کنونی ایران و یافتن راه‌حل برای مسایل آن با دو پدیده‌ی خطرناک روبرو هستیم.  اولی مسیر زوالی است که سال‌ها شروع شده است و همه‌ی جنبه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و سیاسی جامعه را در برمی‌گیرد، و نهایت آن می‌تواند فروپاشی کامل ملی و سرزمینی باشد.  دومی اما به تغییرات درازمدت‌تر و زیربنایی‌تری مربوط است که همانا توسعه نیافتگی است.

دکتر شهریار شفقی: در رابطه با حمله روسیه به اکراین سوالی به این صورت می‌تواند مطرح شود: اینکه گفته می‌شود نظم نوینی در جهان در حال شکل‌گیری است (یا ممکن است شکل گیرد) منظور چیست؟  دلایل این تغییر و تبعات آن (اگر شکل گیرد) چه هستند؟ پاسخ من بعد از …

تحلیل نظام­مند از حکمرانی و تعامل بین عناصر تشکیل­دهنده آن، کلیدی برای درک روند توسعه یک ملت است. در این مقاله با ارزیابی کیفیت حکمرانی در ایران طی نیم قرن گذشته تلاش می­شود چنین تحلیلی ارائه شود. برای این منظور، از یک چارچوب چندبعدی برای توصیف چگونگی تطور دولت (نهاد قدرتمند در سیستم حکمرانی)، حاکمیت قانون و پاسخگویی (نهادهای ناظر در سیستم حکمرانی) و روابط آنها با رشد اقتصادی، مشروعیت دولت و بسیج اجتماعی در ایران معاصر استفاده می­شود.