ما نمیتوانیم خشونت را از الگوهای مکرر و یا سایر اشکال ساختاری و نهادی خشونت نتیجه بگیریم. خشونت فیزیکی، محرزترین نوع خشونت است. هر آن زمان که خشونت در این شکل اعمال شود، یافتن مسئول و مسبب آن آسانتر خواهد بود. زمانی که مسبب خشونت فیزیکی، جهت توجیه خشونتش بهانههایی چون نظام پلیسی غیر عادلانه، زندان و یا دفاع از امنیت ملی را دستاویز قرار میدهد، مسئلهی «مسئولیتپذیری» در قبال خشونت پیچیدهتر نیز خواهد شد.
توضیحات بیشتر »توسعه بمثابه عدالت: بسوی یک نظریه رالزی در باره توسعه پایدار
عدالت باید صرفاً معطوف به توزیع منابع اجتماعی اولیه (social primary goods ) باشد که عبارتند از: آزادیهای اساسی، درآمد، ثروت (مطابق با انتظارات معقول افراد) و عزت و احترام اجتماعی (رالز می گوید این فهرست انعطاف پذیر است). اینها منابع اولیه اجتماعی هستند که برای زندگی کردن مطابق با هر نوع غرض و غایات (یا هر دستگاه اخلاقی -دینی) ضروری می باشند.
توضیحات بیشتر »ما دچار نوعی اوتیسم فرهنگی شدهایم
چیزی که مخصوصا در نظام آموزشی ما نسبت به آن پرهیز و امتناع وجود دارد. در دوره جدید پدیدهای موهوم تحت عنوان علم وارد کشور شده که امری مستقل تلقی میشود و به زمینه ما هیچ کاری ندارد؛ مثلاً آب در ۱۰۰ درجه میجوشد و دیگر کاری به محیط آن ندارد. این تصور نه تنها صحیح نیست بلکه بدتر آنکه باورمان شده اگر این علم را در اختیار داشته باشیم همه مشکلاتمان حل خواهد شد.
توضیحات بیشتر »چهار یادداشت برای کرونا
اگر انسان چنان است و خوبی در زندگی چنین آسان دست یافتنی است، پس چرا بشر در تاریخ اینهمه رنج دیده و بلا کشیده است. آیا متفکران و خیر خواهان به خطا رفته اند، یا خطا کارانی مهار بشریت را به اختیار گرفته اند؟ یا چه بسا اگر نبودند خیرخواهان و ایثار گرانی که یا به صلیبهای آشکار و پنهان کشیدندشان یا دهانشان را دوخته اند، یا جسم و جانشان را سوخته اند، وضع بشر از این هم بدتر می بود.
توضیحات بیشتر »در مواجهه، شکست و پیروزی در کار نیست!
در قرن شانزدهم میلادی، توماس هابز (فیلسوف و اندیشمند ارجمند سیاسی انگلیسی) با مشاهده وضعیتی مشابه، بنیاد فلسفه سیاسی خود را بر آن گذاشت که آنچه رفتار انسانی را تعیین میکند، غریزه بقاست و از آنجا که منابع همیشه محدود است، تنازع برای بقا، انسانها را در مصرف این منابع محدود به گرگی برای انسانهای دیگر بدل میکند و از اینرو آنچه در میان جوامع انسانی در حالت طبیعی آن برقرار است «جنگ همه با همه» است!
توضیحات بیشتر »متوسطهایِ تهیدست شده و اعتراض به نابرابری، بازخوانی تغییرات طبقاتی در منطقه هفده تهران با روشِ باستانشناسی پسماند
باستانشناسی پسماند برای نخستین بار در ایران با حمایت مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران و مرکز پژوهشیِ آفرینش و با مسئولیت اجرایی نگارنده در سالهای نود و شش و نود و هفت در دو منطقه هفت و هفده در تهران به اجرا درآمد. در این پژوهش دوازده نفر از فارغالتحصیلان رشتههای باستانشناسی و جامعهشناسی، مطالعات فرهنگی و حقوق شرکت داشتند.
توضیحات بیشتر »معرفی کتاب «راه باریک آزادی»
امروزه ما در بحبوحه عصری از بیثباتیهای ناگهانی زندگی میکنیم. ما بیش از همیشه به آزادی نیاز داریم، و در عین حال دالان آزادی باریکتر و پرمخاطرهتر میشود. از دست رفتن آزادی سیاسی ما، هر قدر که مهیب، «تنها» خطر آرمیده در افق نیست، بلکه اضمحلال بهروزی و امنیتی که آزادی بدان وابسته است نیز تهدیدی جدی است. در آن سوی دالان آزادی جاده ویرانی کشیده شده است.
توضیحات بیشتر »اولویت سوال انسان در پایهریزی علوم انسانی
بهنظر میآید که با پرداختن به علوم انسانی، سوال انسان چیست نیز ضرورتاً پاسخ داده میشود. ولی اینگونه نیست. برای فهم چرایی این موضوع ابتدا خوب است که به تعریف علم رجوع کنیم. مارتین هایدگر در بررسی پدیدارشناسانه علوم نشان میدهد که علم به عنوان رویداشت (Verhalten, Comportment) ابتدا باید بنمایه هستی شناختی قلمرو مورد بررسی علم را پیشاپیش نزد خود داشته باشد.
توضیحات بیشتر »قدرت، فرهنگ و روشنفکران
بهدلیل پیچیدگی مقولات مورد تفکر این نظریهپردازان حتی خود آنها مجبور بودند تا اندازهای مکث کنند تا بخوبی و روشنی تبعات تفکر خود را بشناسند. در دهههای ۷۰ و ۸۰ قرن ۲۰ میلادی هنوز نظریهپردازان اروپایی و آمریکاییِ طرفدار نیچه و هایدگر بهلحاظ فکری به انسجام نرسیده بودند و برای مدتی مسحور و درگیر هضم یافتههای خود شده بودند.
توضیحات بیشتر »توسعه فراستمند
اولین مشکل این است که چون در ایران نظریات توسعه نداشته ایم، رابطه بین برنامههای توسعه، از یک سو، و فکر توسعه، از سوی دیگر، مشخص نبوده است. دوم اینکه، آمار علمی و رسمی نشان میدهد که میزان تحقق برنامههای توسعه در ایران از ابتدا ۳۰ درصد بوده است؛ ولی در ریشهیابی این مسئله هیچ اشارهای به عدم تناسب نظریات توسعه با مسائل کشور ما نشده است، زیرا یک مکتب فکری و یک نوع اندیشه سیاسی معینی از آن نظریات حمایت میکرد وجود نداشت.
توضیحات بیشتر »